2020 Thimnak Zothannak (CNLD): 2020 Election Evaluation (CNLD), Kaleymyo ************************

2020 rampi thimnak cu aa lim ko cang. Kawlram chungah hin Party tam ngai te aum. Culak ah Kaley myo chungah hin party 11 an um, nain thimnak a ri mawrawtah ''Hninsi'' party timi belte rampi nih zuamnak nawl an pe lo tiah an ti i aa zuam kho lo. An dih lak ah Party 10 hna hi tlamtling tein thimnak ah aa zuam kho mi an si. 

Election, thimnak cu i zuamnak (compitition) pakhat asi.  Cubantuk in i zuamnak ahcun zapi tein teinak hmuh timi cu, asi kho lo i a sungmi an um hrimhrim awk asi, timi cu zuamnak ah a lut bal lomi hmanh nih theih asi. Penalties a sut bal lo nih cun penalty a nganh bal lo bantul in zuannak ah aa tel bal lo mi nih cun an sung bal ve lo. Cucu mirang nih ''nature'' an timi, sining phung asi.  2020 thimnak zongah aa zuammi zong nih cucu a hlankan in an theih ciami asi ko lai tiah ka zumh. A ruangcu nature, thil sining phung a si caah asi ko. Cu bantuk thiamthiam in zuamnak ahcun sungh phung, awnphung asi. Cun sungh tikah lungdongh ding asi lo. Ngaihchiat ding zong asi lo. A phung a si ko tiin cohlan thiam a herh ve. Abraham Lincoln, US president) zong thimnak i aa rak zuam lio ah voi 8 bak teinak a rak hmu lo tiah tuanbia ah a um. Nain a lung a dong lo. A hnuah teinak a hmuh than ve. Cucaah sunghnak hi teinak lam sialtu tha ah hman thiam ahcun sunghnak hi suallam a ngeimi asi. Phundang cun sunghnak kha sullam ngei lo in hman ahcun sunghthainak a chuak tawn i sullam ngei tein hman ahcun a hnuah teinak laksawng ''trophy'' conak asi ve timi hi Abraham Lincoln tuanbia nih ramkhel lei ah a kan hmuhsak duh mi asi. 

2020 rampi thimnak zongah CNLD lai party cu thimnak zuamnak ah teinak a hmu lo. A sung ti lawlaw ko usih. Nain lungsongh ding asi lo. A phung asi ko. Zuamnak pei asi fawm cu. Nain zeiruang cem ah dah teinak a hmuh lo, timi hi political observers (ramkhel tiluan ngiathlaitu) caah a biapi hrinhran tiah ka ruah. 

11 November 2020, rampi thimnak a dih ka te ah khan CNLD, lai party, in aa zuamtu (candidates) vialte hna tel in Kaleymyo Chin Sport Center (pu San Thawm Thang, 2020 ah CNLD in CAM ah aa cuh mi asi) a inn ah an thazaang thawnnak le dernak tete chimphuannak (strenghts and weaknesses) an ngei hna. Cu kaah cun ka va tel ve. Kaleymyone chung vialte ah CNLD palai pawl vialte an i tel dih. Pakhat hnu kaphat in an thazaang thawnnak le dernak an langhter. A thatuk ka ti. Mah bantuk hi mailei ah teinak lamsialtu thabik asi te lai tiah ka zumh. 

Pakhat hmu pakhat in an thazaang cu an chim cio hna. An chimmi chungah kaa cinken vial khawh vial cu. 

(1) CNLD cu kum ngate lawng asi.  A kum a no tuk caah asi. Management leiah siseh a phunphun in a chambau. Khuakip political campaign kan kalnak zongah zalpahnak hmanh kan ngei lo i tlun inn kan i kawl chawm. 

(2) Caan kan i zaa lo (Covid 19) ruangah Campaign thitha in kan tuah kho lo. 

(3) Thazaang (phaisa) duhdim in hman awk kan ngei lo (eg. Angki zong duhdin in kan chuah kho lo, poster zong duh ning in kan tar kho lo, a dangdang. ..)

(4) Thimnak ah aa zuammi (candidates) pawl hrimhrim political campaign tuah kan thiam lo, cawn kan hau, next ahcun ''tintan'' bak candidates dingpawl cu an kai lai. A kai huam lomi cu candidates hmanh ah party nih cohlan lo ding tiang in kan tuah a herh an ti. 

(4) kan i thit hruaining a tha deuh lo an ti. CNLD a dir le dir lo zong a thei lo mi an tamtuk. Khuakip ah chimh chawm le palai kawlchawm kan hau.  

(5) CNLD cu falam ta lawngah mipi, hakha, thantlang hna le tidim, tahan mizo hna nih an ruah. Chin a huap lo tiah mipi nih kan ruah caah asi an ti. 

(6) Upa tar deuh lawngte kan si caah ''update kan hau'' nain kan i update kho lo, cucaah duh ning in kan cawl cang kho lo, mah zawnah mino tampi hruaitu ah kan serhna a her (Muai toh a her)

(7) Chinmi kan i funton khawh rih deuh lo caah asi. 

A dangtampi a um rih. Kaa cinken khawh vial lawng asi. 

Mah pinah hin, thimnawlhnak ah zeitin dah a tu tein kan cawl cang lai timi pakhat hnu pakhat in saduhthahnak an chim than. Next 2025 election ahcun:

(1) Tha tein timh tuahnak kan ngei lai. Management thitha tein kan tuah lai. Lamsial chawm si ti loin zal bahnak, tlun inn kan ngei cia dih lai. Thimfung thla kho ding le thimfung thla ding zat tiang inn kan khawmh dih lai. Thim hlan ah thimfung zeidat kan ngeih timi tiang in hngalh cia dih ding in kan tuah lai. 

(2) Phaisa zong duhdim deuh in kan hman khawhnak lai, a tu tein ''fun-raising'' kan tuah lai. 

(3) Khuakip ah palai chiahcia, mi le sa i theihnak tha tein cazin kan lak lai. 

(4) Political training khuakip ah tuah. Kumkhat voihnih tal cu tlawmbik ah tuah khawh i zuam ding. 

(5) Khuakip ah Miphun dawtnak thinlung kan ngaih khawhnak hnga tlangau tam a hau.

(6) Ca le holh in politic le miphun kong tampi tial le chuah i phawtzamh ding. 

(9) Khuakip mino rinhcanh mi mifim kha rangon ah tintai kai ah kuat i cu nih cun mino hna nih cun an khua le an umnak cio ah miphun dawtnak thintlung thlaici tuh ding, 

(10) Kan i funtom lotuk i kan i funtom khawhnak ah Kaley-kabaw ummi chin tonbiaruahnak tam deuh in tuah, seminar tampi in tuah (kum khat voihnih maw hei ti... )

(11) Mino thithruainak fek tein tuah ding.  Eg. CYO heiti cucu thawng ngai in ser i a herhnak paoh ah miphun ai awh in dir kho zungzal ding in mino thazaang kan thawnter lai. 

Mah pin lei zongah timh tuah ding bia thatha an chim. 2020 thimnak ah aa zuammi (candidates) pawl vialte nih pakhat hnu pakhat in bia an chim. An pasal ngaingai. Uar an um hrinhran. Chin miphun caah an rak tan ning. Chin miphun caah an lungput hmuh tikah uar an um hrinhran. 

A pakhatnak ah Pu San Thawnthang (2020 Kaleymyo CAM caah candicate) asi mi nih biachimnak a ngeih. A chimmi lak ah uar a um ngaimi a bia pakhat cu, ''a tutum rampi thimnak ah hin teinak ka hmu lo. Ka sung.Keimah santlaih lo ruangah asi. Teinak kan hmuh piak kho hna lo. Ka ngaithiam uh. Nain ka sungmi hi keimah le ka inn chungkhar caah hin a poi lo. Nain a poituk ka timi cu chin mi caah thiltha tuah ding tiah kaa timhmi ka chunmang vialte ka tuah khawh ti lo dingmi ka ruah tikah, cucu a poituk ka ti,' tiah ati.  Pasal a mit thli a tla. Ram le miphun aa dawt caah asi. A inn chungkhar caah a mitthli a tlak asi lo. Miphun caah a tah mi asi. 

A chap than mi cu kan lai khuate lei ah party dang pawl nih phaisa in thimfung an cawk len ti ka theih tik ah ka ngaih a chiat mi cu ''Kan miphun hi kan paw a tam lo, kan thinlung tu pei tam le hal in a rak um hi,'' tiah lungfak ngai in a chimchap. 

Saya (min chim lo) pa nih a ti thanmi cu '' miphun party ah thimfung thla loin miphun dang party ah thimfung kan thlak mi'' hi cu a poituk ee, tiah a chim ve. 

Cun Dr. Cung Nawl a vun tho ve i hlan lio ah mah tein aa uk miphun kan rak si nak le Aungsan nih i kom dingin chin mi a rak sawm hna lio, chin kan pale hna nih Panglung biahren tha tein an tuah hnu ah, kawl miphun nih cu bihren cu zul lo in, chin mi an kan thleidan i kum 70 lengkai an kan namnehnak, an kan serhsatnak, an sal ah an kan hmannak hna le Kan covo vialte an kan lakpiak dihnak, Kawl miphun nih hin zeitik hmanh ah kan covo hi pek an kan tim lohnak, Kan mah tein kan tantualmal i kan covo cu kan lak a herh zia a chim hnu ah, ngaihchia ngai in a timi cu kan covo cu kan mah tein kan i zuam i kan lak than lo ahcun ka hmu than kho ti lai lo kan ti lio ah kan Chinmi chungah mifim, catangsang pipi, B. A., M. A. in Ph. D tiang kan i ngeih mi hna mitampi hna nih kan mah le mah bochan loin, kawl kuttang in, kawl sal kan sinak in kan chuahnak ding le kan nuhrin covo lak thannak dingah, sal ah a kan hmangtu, a kan namneh tu Kawl pawl lila an i bochan rih i, an mah locun, NLD locun, anti i an lei ah tang in an kuyale ah an tuanpiak rih mi hna hi cu a poi tuk e, tiah ati. Mah bantuk lai mifim hna nih chin miphun, chin ram kan dawt an timi hi zumh awk an tlak hnga maw? 

Cun a pehthan mi cu tutum 2020 rampi thimnak ah teinak a hmuh lonak a ruang hi, zuamnak ah a telmi kan pa le hna sanan tlaih lo ruang ah asi lo. Kan mah chin mi lila nih ''a caan asi rih lo timi le Kawl party NLD nih kan mah party ah thimfung nan thlak lo ahcun ral kap nih an nin uk than hna lai, tiah kan Chin mipi pawl an thihphaih hna ruang ah asi, tiah ati.

Chingchiah awk tlak biaroling pakhat hnu pakhat an tho i an chim hna. Lairam, lai miphun an dawtnak, an tlaichannak an chimmi ngaih ah lung a hmui hrinhran. Zuannak ah teinak an hmu lo nain an i lawmnak bik cu, ''Kaley township'' chungah aa zuammi party pa 10 chungah thimfung hmu tambik lakah pahnihnak an tlaih khawh.  Kan tawknak kum a note nain kan thawngtuk an ti. Cun, 2020 thimnak ah hin teinak kan hmu lo nain kan sung lo an ti. Aruang cu Chin mino thanghphawknak kan tuah. Kawl sal sinak in a hngilh cangmi Chin mipi kan thangh hna, mah hihi kan teinak asi, tiah an ti. 

Kaleymyone khuate pakhat in CNLD kuyale a tuanmi a rak dir i a chimmi cu,'' Kei cu atu rampi thimnak ah hin kan sung tiah ka ruat lo, a ruangcu Chinmi ka si. Chinmi ka si bantuk in ka miphun party ah ka thimfung ka sanh,'' cucu kaa lung hmuih tuk. Voidang ah ka chin miphun party ah thimfung sanh ka duh hmanh ah sanhnak a um lo. Chin Party timi min hmanh kan rak thei kho lo. A tu cu kan dir.  Ka theih cang. Mah hmanh hi lunglawmh awk ngaingai asi.  Ka thimfung kawl party ah sanh loin ka miphun party ah ka sanh khawh mi hi kaa lunghmuih tuk. Cucaah kan sunglo teinak kan hmuh ko tiah ka tinak asi, tiah ati. Tok tek tok tek kan capei kan bengh dih. 

Cu dih ahcun kaleymyone khua pakhat ah CNLD kuyale a simi a vun dir ve. A timi cu, NLD kawl party nih ka hawi le pawl an party angki an thenh hna.  An i duh hrinhran. Thimnak tuah hlan ah an i hruk. Nain, thimnak a dih ahcun kha angki kha an i hruk ngam ti lo. Kawl pawl lawng nih an i hruk cang. Keicu kan chin party CNLD nih an chuah mi angki kaa hruk. Thimhlan in thim hnu, teinak kan hmuh lo nain, zongah hmai hngal tein kaa hruk. Ka ning a zak lo. Kan chin party angki asi, ati. Adongnak ah a timi cu, 2020 rampi thimnak ah teinak hmu lo hmanh ning, sunghnak kan Chin party nih co hmanhsehlaw, Chin miphun ka tanhnak thinlung cu a zor hlei lai lo. Ka tanh peng ko lai, ka dirpi zungzal ko lai. Chin miphun pei ka si cu, Chin miphun ka si hi ka ning a zak lo, ka zah pi lo. Ka miphun chin miphun tanh le dir kamh ahcun zeitik hmanh ah ka ning a zak lai lo, tiah ati i a thu. Tlawk tlawk tlawk tiah kan capei kan bengh. 

CNLD 2020 thimnak ah teinak a co lonak a ruang hi tampi aum. Cuvialte lak ah pakhat a biapi cem asi tiah ruah mi cu. Miphun ah hrinthan kan si rih lo caah le mah te khuakhan lairel kan i ngamh rih lo caah, a caan a za rih lo kan ti caah asi. 

Kan mawh lo. Vunrang nih vunnak pawl sal ah kum 100 chung an rak hman tik hna ah vunnak pawl zong nih khan mahte uknak zalawnnak hi a duh lomi an rak tamtuk ve.  Vunrang nih vunnak pawl sal ah an rak hman hna lioah, sal zuat lo ding in Lincoln nih a rak tlangau pi. Vunrang pawl nih an cohlang kho lo. Vunrang pawl cu um rihseh, sal asi mi vunnak hmanh nih khan asi kho lo tiah an rak ruah. Aruang cu, an bawi le nih sal in nan luat ahcun ei awk, din awk siseh umnak hmun nan ngei lai lo tiah an thihpheih hna. Cucu an sal vunrang pawl nih an i zum rih. Misal sinak in chuah i zalawng tein um hmanh kha an ning ati. Ei awk, din awk, le umnak ngaih lo an phang. Sal vunnak pawl nih an bawi le sin ah an timi hna cu sal sinak in kan luat zongah ka dawi hlah uh. Na sin ah kan um ter ko u tiah an nawl hna, tiah tuan bia ah kan hmuh. 

Mah bantuk in kawl kut tangah kum caan saupi a ummi tlangcungmi cheukhat zong kan si ve. Abik in a cheukhat laimi zong kan si ve. Kawl kungtang in chuah kan duh rih lo caah miphun covo lak caan asi rih lo kan ti i ralkap uk phannak ruang renrem ah kan thimfung vialte rawn party, kawl nih suaimi policy NLD party ah kan thimfung kan bungh dih. Kawl nih suaimi policies ning in kum nga kan um rih lai, kan mah nih kan i thimmi asi. 

An mawh lo. Kan thluak pei an kan tawl viar cang cu. Ramkhel kawng ceih hmanh an rak kan senh lo. Fim lai an kan phang i kan ca le holh hmanh cawn senh loin an kan tuah to. Lung i fimnak caan pei kawl cozah nih an rak kan tuah piak fawm lo cu. Kan mawh lo. 

Nain chin minih mah te khua khan lairelnak kan hmuh hlan chung cu mirang nih ''one way or the other,'' an ti bantuk in lam khat in a ngah lo zawngah lamdang in, a ngah hlan chung lungdong loin kan kawl thotho lai. Kawl cozah nih pek an kan zuh lo zawngah, chinmi cheu khat nih a caan a za rih lo an ti zongah, kawl cozah uknak tang um a duh mi an um rih zongah, tangtualmal ko usih. Hruhhmasat fim hmahnung ti asi i, an mit a dei te ko lai. 

"Chin mi si hi ningzah awk a um lo. " kawl le mirang si ruangah i pawrhawt awk a um hlei lo. Minung sinak ah aa khat dih mi kan si.